Vriendskap in die kleuterskool

deur Marietjie Havenga

Teen die ouderdom van drie jaar is kleuters minder egosentries en raak hulle meer bewus van maats om hulle.  Hulle neem deel aan assosiatiewe spel, waar ‘n duidelike belangstelling in ander kleuters en die aktiwiteite wat hulle doen, waargeneem kan word.  Tydens assosiatiewe spel geniet kleuters dit om langs mekaar te speel en deel te neem aan dieselfde aktiwiteit.  Hulle toon belangstelling in mekaar en in die spel, maar hulle speel nog nie gekoördineerd saam nie. Vanaf vier jaar begin kleuters koöperatief saam speel.  Gesonde interaksie vind tussen kleuters plaas, waar die spel nie net meer oor die aktiwiteit gaan nie, maar oor die wisselwerking in die vriendskap. 

Vriendskap vorm deel van ‘n kleuter se geheelkindontwikkeling, omdat dit kernvaardighede ontwikkel vir sosiale en emosionele welstand.  Vriendskap ontwikkel ook fundamentele 21ste- eeuse vaardighede, byvoorbeeld kommunikasie, koöperatiewe leer en karakter.

Volgens Maslow se hiërargie van basiese behoeftes is liefde en aanvaarding menslike behoeftes wat bevredig moet word, sodat jy jou volle potensiaal kan bereik.  Kleuters leer om goeie verhoudings en vriendskappe te ontwikkel deur gesonde blootstelling aan vriendskapsvaardighede wat volwassenes modelleer.

Vyf vriendskapsvaardighede wat van jou kleuter ‘n gewilde speelmaat sal maak en hul sal voorberei vir die eise van die 21ste eeu, sluit in:

1. Samewerking:  Daar word gesamentlik aan een doel gewerk om ‘n resultaat te bereik.  Dit vereis wedersydse respek en erkenning vir ander se idees.  Konstruksiespel en fantasiespel vereis goeie samewerking.  Kleuters geniet dit en wil graag hul samewerking gee, sodat die spel kan aangaan.
2. Kommunikasievaardighede:  In goeie vriendskappe word daar na mekaar geluister en idees of gevoelens word gekommunikeer.  Kleuters leer om hulself duidelik oor te dra aan ander deur interaksie en spel.
3. Geduld:  Wanneer kleuters koöperatief begin saam speel, moet hulle leer dat elkeen ‘n beurt kry in die spel en om hul beurt geduldig af te wag.
4. Mededeelsaamheid:  In Vriendskap leer maats om speelgoed, eetgoed, aandag, ens. te deel.  Hulle word ook bewus van ander se emosies en behoeftes en empatie vir mense rondom hulle begin ontwikkel.
5. Konflikhantering:  Positiewe konflikhantering leer kleuters om probleme as leergeleenthede te beskou en probleemoplossingsvaardighede te ontwikkel.  

Ouers en opvoeders is die rolmodelle wat hierdie vriendskapsvaardighede vir kleuters aanleer deur self gesonde verhoudings en vriendskappe te koester en vriendskapswaardes daadwerklik uit te leef. 

“‘n Vriend is een van die lekkerste dinge wat jy kan hê en een van die beste dinge wat jy kan wees.”

Douglas Pagels