Deur Celeste Labuschagne
Onderwysspesialist: Wetenskap en Robotika
Tradisionele skoolleierskap, veral in Suid-Afrika se openbare skole, is nog altyd baie burokraties. Volgens tradisie het ‘n skool ’n hoof wat saam met die skoolbestuur die septer swaai en die onderwysers moet reëls en beleide nakom sonder om vrae te vra. Streng voorskrifte word vanaf departementele amptenare afgewentel en slaafse navolging word verwag. Min besluite word aan die professionele oordeel van ‘n onderwyser oorgelaat.
’n Goeie voorbeeld hiervan is die jaarlikse onderrigplanne, algemeen bekend as ATP’s, wat deur vakadviseurs as wet voorgehou word. Dit stipuleer baie spesifiek watter inhoud, vir hoe lank, behandel moet word en die datum waarop dit geassesseer moet word. Indien die onderwyser nie by hierdie voorskrifte hou nie, ongeag hoe opvoedkundig onverwoordbaar dit is, word hulle gedreig met dissiplinêre aksie.
Dit het tot gevolg gehad dat die kennis wat leerders verwerf gefragmenteerd is, aangesien leerders moet aanbeweeg, sonder dat die inhoud noodwendig bemeester is. Kennis word ook in silos toegepas, aangesien daar nie tyd is vir intergrasie van inhoud oor vakgrense nie. Leerders verwerf gevolglik ’n oppervlakkige kennis van inhoud en die toepassing van kritiese en kreatiewe denke word selde bereik. Leerders se vordering word geinhibeer deur voorskrifte wat volgens die Departement van Basiese Onderwys wet is, maar nooit in ‘n staatskoerant gepubliseer is nie en daarom glad nie bindend is nie.
Dit bring ons nou voor die vraag: ”Hoe lyk ’n suksesvolle skoolleier wat ’n blink toekoms vir leerders en die onderwys gaan verseker?”. Die antwoord op hierdie vraag is nie eenvoudig nie, maar ek gaan ’n poging aanwend.
’n Suksesvolle skoolleier streef daarna om ‘n “leier vir leer” te wees en is ’n strategiese denker. Hierdie leier het deursettingsvermoë en is nie bang om anders te dink en onderwysstrategieë by sy skool te implementeer wat spanwerk en die integrasie van leerinhoud kan bevorder nie. Dit is ’n leier wat innovasie en ontwrigting tot voordeel van leer en leeruitkomste gaan aanwend en die wet ken, dit tot voordeel van sy onderwysers en leerders aanwend.
Hierdie leier is ’n vennoot van leerders en opvoeders in die leerproses en het die moed wat om die status quo uit te daag. Die suksesvolle skoolleier bemagtig sy personeel en leerders en inspireer ’n passie vir onderwys en leer, terwyl hy op sy beurt weer van ander leer. In so ‘n skool word leierskap gedeel, eerder as om gesentraliseer te wees in die hoof se kantoor. Die personeel van so ’n leier word professioneel ontwikkel en bemagtig om te verseker dat hulle enige uitdaging die hoof kan bied en tegnologie suksesvol kan aanwend as ondersteuning tot leer.
Die volgende vraag is sekerlik nou:”Is hierdie onderwysleier wat bo beskryf is ’n rare spesie?”. Die kort antwoord is, nee. Daar is heelwat van hierdie leiers in die onderwys. Skole wat wil floreer in die toekoms moet hulle gaan soek, want indien ’n skool so ’n leier gaan aanstel, gaan nie net die skool nie, maar ook die leerders van daardie skool ’n blink toekoms voor hulle hê.