Onderrig word dikwels beskou as een van die mees lonende beroepe, maar agter die skerms swig baie onderwysers onder die gewig van onrealistiese verwagtings en ‘n toenemende werkslading. Vir ervare onderwysers is dit ‘n uitdaging; vir dié wat pas begin, is dit oorweldigend. Die resultaat? ‘n Beroep in krisis, gekenmerk deur uitbranding, angs en ‘n hoë personeelomset.
Dit is tyd dat onderwysers opstaan, grense stel en die probleem uitwys vir wat dit is—werkplek-afknouery.
As ‘n ervare onderwyser was ek nog altyd trots op my vermoë om verantwoordelikhede doeltreffend te bestuur. Tog vind selfs ek dit onmoontlik om by die onrealistiese sperdatums en eise van skoolbestuurspanne (SBS’e) aan te pas. As ék sukkel, wat beteken dit vir minder ervare onderwysers?
Ek het al soveel gesprekke met pas gekwalifiseerde onderwysers gehad wat sukkel om kop bo water te hou. Hulle ervaar geweldige angs en worstel met die impak van onrealistiese verwagtings op hul persoonlike tyd. Baie wonder of hulle in die beroep kan bly. Hierdie is nie net ervaringsgebaseerde bewyse nie—dit word duidelik weerspieël in die hoë personeelomset by skole. Onderwysers brand nie uit omdat hulle nie passievol is nie; hulle brand uit omdat die stelsel hulle faal.
Die probleem van oormatige werkslading is nie nuut nie. Trouens, ek het reeds in Januarie 2024 hierdie bekommernisse aangemeld, maar min het verander. Baie skole verwag steeds dat onderwysers ver buite hul gekontrakteerde ure werk om lesse te beplan, administratiewe take te voltooi en sperdatums te haal—alles terwyl hulle gehalteonderrig aan hul leerders moet lewer.
Hierdie konstante druk vernietig enige werk-lewe-balans en dra by tot stres, angs en uitbranding. Navorsing toon dat die grootste bydraers tot onderwyser-uitbranding insluit:
Wanneer onderwysers uitbrand, ly nie net hul eie welstand nie—die kwaliteit van onderrig neem ook af. Studies toon dat onderwysers wat nie deur hul bestuur ondersteun voel nie, minder veerkragtig is en baie meer geneig is om die beroep te verlaat.
Die Verenigde Nasies se Opvoedkundige, Wetenskaplike en Kulturele Organisasie (UNESCO), ‘n internasionale liggaam wat onderwysbevordering en kulturele ontwikkeling wêreldwyd ondersteun, beklemtoon die belangrikheid van onderwyser-welstand—nie net ter wille van die onderwysers nie, maar ook tot voordeel van die leerders. Wanneer onderwysers voldoende ondersteun word, is werkslading hanteerbaar, verbeter leerderuitkomste en word klaskamers meer effektiewe leeromgewings.
En tog bly baie skole onrealistiese verwagtings op onderwysers afdwing. Bestuur en skoolhoofde ignoreer dikwels die impak van hierdie druk op die langtermyn. In sommige gevalle kan hierdie oormatige eise selfs as ‘n vorm van werkplek-afknouery beskou word. Wanneer werkslading onhanteerbaar raak, plaas dit geweldige druk op personeel, ondermyn dit hul vermoë om hul rolle effektief uit te voer, en dryf dit hulle tot breekpunt.
Wat kan onderwysers doen? Die eerste stap is om te besef dat om grense te stel nie ‘n teken van swakheid is nie, maar ‘n daad van selfrespek en ‘n noodsaaklike stap om ‘n gesonde werk-lewe-balans te handhaaf.
Ander professionele persone, soos dokters en prokureurs, werk nie sonder vergoeding nie. Hoekom moet onderwysers anders behandel word? Dit is tyd om vir billikheid en realistiese werkslading te pleit.
Om mekaar te ondersteun is ook van kardinale belang. Ervare onderwysers kan ‘n mentorskaprol inneem en jonger kollegas bemagtig. ‘n Kollektiewe stem is kragtig—samewerking versterk die pleidooi vir verbeterde werksomstandighede in skole.
Terwyl onderwysers grense moet stel, lê die verantwoordelikheid vir ‘n regverdige en volhoubare werksomgewing uiteindelik by skoolbesture. SBS’e moet verantwoordelikheid aanvaar en onderwysers se welstand prioritiseer.
Om onderwysers te ondersteun is nie net ‘n morele plig nie—dit is noodsaaklik vir die volhoubaarheid van skole en die akademiese sukses van leerders.
Onderrig is ‘n veeleisende, maar diep betekenisvolle beroep. Om dit volhoubaar te hou, moet ons onrealistiese werkslading aanspreek en die impak daarvan op onderwysers se welstand erken.
Onderwysers en bestuurspanne moet saamwerk om ‘n werksomgewing te bou wat beide volhoubaar en ondersteunend is. Onderwysers moet aan verwagtings kan voldoen sonder om hul welstand op te offer. Leierskap moet luister, leer uit terugvoer, en strategieë implementeer om personeel effektief te ondersteun.
Ons moet ‘n kultuur skep waarin onderwysers se welstand eerste gestel word, eerder as om uitbranding as ‘n norm te aanvaar. ‘n Skool wat sy onderwysers waardeer en ondersteun, skep ‘n omgewing waar leerders floreer en opvoedkundige sukses bevorder word.
Hierdie blog is geïnspireer deur persoonlike gesprekke met onderwysers oor uitdagings in die werkplek. As jy ‘n onderwyser is wat oorweldig voel deur onrealistiese verwagtings, weet dat jy nie alleen is nie. Deel jou storie met [email protected] en [email protected]. Neem beheer oor jou welstand en wees deel van ons beweging vir ‘n regverdiger, meer volhoubare werksomgewing in die onderwys. Dra saam by tot ‘n toekoms waar onderwysers veilig, gerespekteerd en bemagtig kan werk – en waarin elke kind toegang het tot gehalteonderwys.
Erika Engelbrecht-Aldworth is ‘n navorser, skrywer en welstandspesialis met meer as twee dekades onderrigervaring. As die stigter van The Well-being Initiative (TWI) en The South African Teacher Well-being Initiative (SATWI) werk sy en haar vennoot, Bianca Fourie, om welstandsonderrig in Suid-Afrika te bevorder. TWI fokus op die skep van inklusiewe, navorsing gebaseerde programme wat individue en gemeenskappe bemagtig deur ‘n holistiese benadering tot persoonlike–, professionele– en onderwyserswelstand. Sy voltooi tans ‘n Doktors-graad in Onderwyserswelstand aan die Universiteit van Pretoria. Erika is benoem as een van 10 finaliste in die “Women of Stature Awards 2025 in die Teaching and Coaching” kategorie.
